Fietstocht Midden-Delfland Dag langs gemalen, 21 juni

Elk jaar organiseren Delfia Batavorum en de Midden-Delfland Vereniging op de Midden-Delfland Dag gezamenlijk een fietstocht voor leden van beide verenigingen. In dit lustrumjaar van Delfia Batavorum doen we dat voor de tiende keer, dus het is een dubbel lustrum! De tocht wordt dit jaar gereden op zaterdag 21 juni.

Het thema van beide verenigingen is dit jaar: water. We hebben dat vertaald in een route die zo veel mogelijk aandacht besteedt aan het fenomeen water in onze stad en streek. De route brengt ons o.a. naar de Delftse Watertoren, loopt langs diverse gemalen en een watermolen richting Dobbeplas (waar we lunchen) en dan weer via andere gemalen naar de Smart Vislift in Den Hoorn.

Er is veel te vertellen over de rol van het water in ons gebied. In Nederland zijn bijna 8.000 poldergemalen, in het gebied van het Hoogheemraadschap van Delfland meer dan 120. Die zorgen er dag en nacht voor dat wij in de polders waar we allemaal wonen droge voeten houden. Tijdens onze fietstocht komen we langs meer dan 20 gemalen. Over al die gemalen is iets interessants te vertellen en onderweg zullen we dat bij een aantal gemalen ook doen.

Inwoners van Nederland zijn ongeveer vanaf de 10e eeuw actief met waterbeheersing. Dit betrof enerzijds het tegengaan van de gevaren van hoog water, en anderzijds het droog houden van het land achter de dijken. Door ontbossing, ontwateren en afgraven van onder andere turf, daalde de bodem. Een groot deel van Nederland ligt onder het zeeniveau.

Dit dwong de bewoners tot de aanleg van dijken en terpen, en tot de bouw van spuisluizen om bij laag water het overtollige binnenwater te kunnen lozen. De uitvinding en toepassing van de poldermolen (vanaf de 15e eeuw) als bemalingswerktuig is van grote betekenis geweest. Molens maakten meren droog waardoor er land werd gewonnen, maar ook het risico van overstromingen nam af.

Na de uitvinding van de stoommachine schakelde men vanaf 1850 in Nederland steeds meer over van wind- naar stoombemaling (stoomgemaal). Na 1900 werden voor de gemalen nieuwe technieken gebruikt, zoals de diesel- en elektromotor. (Bron: Wikipedia)

Voor wie meer wil weten over de functie en werking van gemalen en de rol die het Hoogheemraadschap van Delfland daarbij speelt, organiseren we op 10 juni een lezing over gemalen, door hoogheemraad Manita Koop. Dat is dus een aanrader voor degenen die meefietsen op 21 juni, maar de lezing is ook interessant voor niet-fietsers. Aanmelden voor de lezing kan via: https://delfiabatavorum.nl/activity-type/lezingen/

Aan de fietstocht kunnen maximaal 20 personen meedoen. De fietstocht is een kleine 30 km lang. Dat lijkt niet zo veel, maar met een groep van 20 personen, die diverse malen stopt om een gemaal (van buiten) te bekijken en om daarover iets te horen, zijn we – inclusief bezoek aan de Watertoren en de lunch – naar verwachting zo’n zes uur onder de pannen. Het wordt al met al een interessante, maar pittige tocht met veel op- en afstappen.

De tocht is zeker niet alleen geschikt voor personen met een e-bike, maar het is belangrijk dat de groep zo veel mogelijk bij elkaar blijft, anders is het ondoenlijk om toelichting te geven bij de interessante punten die we passeren. Dus we zullen in een stevig tempo fietsen; houd daar s.v.p. rekening mee als je wilt meedoen. We zullen zorgen voor een hekkensluiter (herkenbaar aan een kleurig hesje); iedereen wordt verzocht zijn/haar aanwijzingen op te volgen. Op één punt moeten we een klein stukje lopen met de fiets aan de hand, omdat de weg is afgesloten.

Programma

• We verzamelen bij de Tiny Houses in Den Hoorn voor koffie en de laatste instructies. Coördinator van deze excursie is Herman Jacobs. Iedereen die zich heeft aangemeld, ontvangt vóór de fietstocht in de mail een overzicht van de gemalen die we onderweg tegenkomen, een kaart van het gebied waarop de fietstocht is ingetekend en een kaart van de polders rond Delft.
• Na de koffie fietsen we naar het eerste gemaal.
• Na ca. 10 gemalen komen we bij de Delftse Watertoren. Gids Jan van der Mast zal ons daar vertellen over de Watertoren.
• Op weg naar Nootdorp passeren we nog drie gemalen.
• In restaurant Buytenhout aan de Dobbeplas genieten we van een welverdiende lunch. Bij mooi weer zitten we buiten.
• Vervolgens rijden we terug richting Delft en komen langs nog zo’n zeven gemalen.
• Bij het laatste gemaal is een z.g. Smart Vislift geïnstalleerd. Voor wie van te voren wil weten hoe die werkt, ga naar: https://www.youtube.com/watch?v=5YSlC3KWwoY
• De tocht eindigt bij Brouwerij tHUIS, waar we een drankje kunnen drinken en bij een stukje live muziek samen kunnen napraten over de tocht en alle informatie die we hebben gekregen.

Praktische informatie

• Datum: zaterdag 21 juni 2025
• Verzamelpunt: Tiny Houses, Woudselaan 12, Den Hoorn, 9:15 uur. Wie per auto komt met de fiets(en) op een fietsdrager, kan parkeren bij Bauhaus, Sionsdreef 2, Den Hoorn. Dat is 8 minuten lopen naar de Tiny Houses.
• Bij de Tiny Houses krijgen we koffie van Barista Fabienne.
• Vertrek: 09:45 uur.
• Tussen 11:00 en 12:00 uur: Watertoren Delft, toelichting door Jan van der Mast
• Lunch in restaurant Buytenhout, Nootdorp
• Eindpunt: Brouwerij tHUIS, Harnaschdreef 7, Den Hoorn
• Max. 20 deelnemers.

Kosten en aanmelding

Kosten € 30,00 per persoon, vooraf te betalen op rekeningnummer NL 76 INGB 0000587345, ten name van Delfia Batavorum onder vermelding van: Fietstocht 21 juni. Dat is inclusief koffie van Barista Fabienne, lunch (met één drankje) in Buytenhout en een drankje in Brouwerij tHUIS.

Aanmelden via onderstaand aanmeldingsformulier. Geef s.v.p. onder “Opmerking” aan of je (ook) lid bent van de Midden-Delflandvereniging en of je speciale dieetwensen hebt.