Op woensdag 7 mei en zondag 18 mei werd de stadswandeling ‘Delft door de ogen van Johannes Vermeer’ in totaal vier keer georganiseerd door Kelly van Wissen van Kelly’s City Tours. De groepen liepen verspreid over twee tijdstippen per dag door de stad om het Delft van Vermeer van dichterbij te ontdekken.
Van de 47 deelnemers die in totaal meewandelden, was het voor 12 personen een tweede keer dat zij deelnamen aan een stadswandeling van Kelly. Als grap werd geopperd dat voor hen eigenlijk een speciale spaar- of stempelkaart zou moeten worden ontwikkeld.
Een van de groepen ging op de foto met de moderne uitvoering van het Melkmeisje. Het beeld staat aan de Oude Langendijk, in de tuin van de Nieuwe Kerk, maar heeft eerder ook aan de Binnenwatersloot, op de hoek van de Phoenixstraat/Schoolstraat en de Sint Olofsstraat gestaan. Het kunstwerk is gemaakt door Wim Schippers in opdracht van de Johannes Vermeer Stichting, ter gelegenheid van de 300ste sterfdag van Vermeer. Dit jaar, op 15 december, is het alweer 350 jaar geleden dat Vermeer overleed. Oorspronkelijk stroomde er wit water uit de melkkan, maar dat kunnen weinig deelnemers van de stadswandelingen zich nog herinneren.
Tijdens de wandelingen kwamen we uiteraard langs het geboortehuis van Johannes Vermeer aan de Voldersgracht en het huis aan de Markt waar hij vanaf zijn achtste of negende levensjaar woonde. Op beide panden staat dat Johannes Vermeer er geboren is, wat tot verwarring kan leiden bij toeristen die dit opvalt. Correct is dat Johannes Vermeer werd geboren aan de Voldersgracht, in het pand dat nu huisnummer 25 heeft. Op dit pand staat onder de vermelding dat Johannes hier geboren is ook ‘anno 1599’. Tijdens de wandeling valt het op dat deze tekst gemakkelijk verkeerd geïnterpreteerd kan worden, alsof het om Vermeers geboortejaar gaat. In werkelijkheid verwijst het jaartal naar het bouwjaar van het pand. De vraag is echter of je dit werkelijk het bouwjaar van het huidige pand kunt noemen, aangezien waarschijnlijk alleen de fundering nog origineel is.
Van de gevelsteen op het hoekhuis aan de Markt, bij de Oude Manhuissteeg, kan gezegd worden dat deze onjuiste informatie bevat. Niet alleen is Vermeer daar niet geboren, ook staat zijn naam er verkeerd vermeld; Jan. Johannes heeft zichzelf nooit Jan genoemd, maar altijd Johannes of Joannis, naar de zeventiende-eeuwse spelling van de naam. Wel heeft hij er gewoond, maar dan in een pand naast het huidige hoekhuis waarop de gevelsteen te zien is. Het oorspronkelijke ‘House of Vermeer’ werd in 1886 gesloopt om de Oude Manhuissteeg te verbreden.
‘Waarom is het woonhuis van Johannes gesloopt?’ en ‘Wat is er geworden van de kinderen van Vermeer?’ zijn vragen waarop Kelly helaas het antwoord schuldig moest blijven; de antwoorden daarop zijn niet bekend. Het heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat Johannes Vermeer weliswaar tijdens zijn leven enige bekendheid had in zijn directe omgeving, maar na zijn dood grotendeels in de vergetelheid raakte. Pas in de 19e eeuw werd Vermeer herontdekt door de Franse kunstcriticus Théophile Thoré-Bürger. Deze bezocht in 1842 het Mauritshuis, waar hij onder de indruk raakte van het schilderij ‘Gezicht op Delft’ en begon een zoektocht naar andere werken van Vermeer. In 1866 schreef hij uitgebreid over zijn ontdekkingen, waarna Vermeer langzaamaan weer de waardering kreeg die hij verdiende. Dat Johannes Vermeer ooit zó beroemd zou worden dat er stadswandelingen over hem worden georganiseerd, had hij vast niet verwacht.
Yvar Stout (recent lid geworden van Delfia Batavorum) was een van de deelnemers aan de wandeling over Johannes Vermeer. Als kunstenaar is hij geïnteresseerd in het werk en leven van Vermeer. Zo maakte hij een eigen creatie van het Melkmeisje. Het betreft een broodplankje waarop hij het Melkmeisje schilderde. Daarbij heeft hij de natuurlijke lijnen van het hout gebruikt om de muur te realiseren.
Wie deze wandeling over Johannes Vermeer heeft gemist, kan een kijkje nemen op de website van Kelly en zich eventueel alsnog inschrijven voor een wandeling: www.kellyscitytours.nl.
Foto’s door Kelly van Wissen en Yvar Stout